Hàng triệu mét khối nước thải được thải ra mỗi ngày từ các hoạt động sinh hoạt, sản xuất và tự nhiên. Nếu không được xử lý đúng cách, nước thải gây nguy hại nghiêm trọng đến môi trường và sức khỏe con người. Vậy, thế nào là xử lý nước thải đúng các? Các bước thực hiện ra sao? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây bạn nhé!
1. Lý do chúng ta cần phải xử lý nước thải đúng cách
Nước thải phát sinh từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm sinh hoạt hàng ngày như tắm rửa, nấu nướng, vệ sinh, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp, thủy sản và các cơ sở y tế. Ngoài ra, nước mưa cuốn theo bụi bẩn, hóa chất cũng góp phần tạo nên nước thải tự nhiên.
Thành phần nước thải chủ yếu là nước (khoảng 96%), phần còn lại là các tạp chất, bao gồm chất hữu cơ, hóa chất độc hại, vi khuẩn và kim loại nặng. Những chất này nếu không được xử lý sẽ gây ô nhiễm nguồn nước, đất và không khí, đe dọa sức khỏe con người và phá hủy hệ sinh thái.
Xử lý nước thải đúng cách là quá trình loại bỏ tạp chất, chất ô nhiễm để nước thải trở nên an toàn, có thể tái sử dụng hoặc trả lại môi trường mà không gây hại. Việc này không chỉ bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn duy trì sự cân bằng của hệ sinh thái tự nhiên.
2. Các bước xử lý nước thải chuẩn và hiệu quả nhất
Xử lý nước thải đúng cách giúp làm sạch nguồn nước, bảo vệ môi trường và sức khỏe con người. Quy trình xử lý bao gồm các bước dưới đây.
2.1. Bước 1: Xử lý sơ bộ
Bước này bao gồm các công đoạn nhằm loại bỏ rác thải và cặn bã ban đầu:
- Lọc rác: Nước thải chảy qua lưới chắn hoặc tấm lọc để giữ lại các vật thể lớn như nhựa, cành cây, vải vụn, tránh làm tắc nghẽn hệ thống xử lý.
- Bể lắng cặn: Nước thải được dẫn qua các kênh hoặc bể lắng để cát, đá, mảnh vụn lắng xuống đáy, bảo vệ máy móc và tăng hiệu quả xử lý.
- Tách nổi: Sử dụng khí nén để tạo bọt khí, đưa các chất bẩn nhẹ như dầu mỡ nổi lên bề mặt, sau đó được gạn bỏ.
- Lắng rắn: Các chất rắn không hòa tan được giữ lại ở đáy bể lắng, tách ra khỏi dòng nước.
2.2. Bước 2: Xử lý sinh học kỵ khí
Ở bước này, vi sinh vật kỵ khí được sử dụng để phân hủy chất hữu cơ trong điều kiện không có oxy. Các chất như protein, chất béo được chuyển hóa thành các hợp chất đơn giản hơn, tạo ra khí metan (CH4), khí cacbonic (CO2) và các chất khác. Phần chất rắn còn lại có thể được tái chế thành phân bón hữu cơ, hỗ trợ cải tạo đất nông nghiệp.
2.3. Bước 3: Xử lý bằng ozone
Ozone là một chất oxy hóa mạnh, có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, virus và phân hủy các chất ô nhiễm khó xử lý như thuốc trừ sâu, hóa chất công nghiệp. Phương pháp này nâng cao khả năng phân hủy sinh học của nước thải, giúp nước sạch hơn trước khi qua các bước tiếp theo.
2.4. Bước 4: Xử lý thứ cấp
Nước thải sau các bước trên vẫn cần xử lý thêm để đạt tiêu chuẩn môi trường. Hệ thống tuyển nổi thứ cấp và bể lắng thứ cấp hoạt động tương tự bước sơ bộ, nhưng tập trung loại bỏ các chất ô nhiễm còn sót lại. Kết quả, nước thải trở nên sạch hơn, đủ điều kiện tái sử dụng hoặc xả ra môi trường.
2.5. Bước 5: Xử lý bùn thải
Bùn thải chủ yếu được thu gom từ bể lắng sơ bộ và thứ cấp. Bùn được bơm ra và xử lý riêng: bùn vô cơ có thể được tái chế thành vật liệu xây dựng, trong khi bùn hữu cơ sạch được dùng làm phân bón hoặc cải tạo đất trồng trọt.
3. Các phương pháp xử lý nước thải mang lại hiệu quả tốt nhất
Để giảm thiểu ô nhiễm từ nước thải, nhiều phương pháp hiệu quả đang được áp dụng rộng rãi hiện nay.
3.1. Phương pháp sinh học
Phương pháp này sử dụng vi sinh vật để phân hủy chất hữu cơ, bao gồm:
- Sinh học kỵ khí: Nước thải được đưa vào bể kỵ khí chứa vi sinh vật kỵ khí. Các vi sinh vật này phân hủy chất ô nhiễm, giảm đáng kể nồng độ chất hữu cơ trong nước thải.
- Sinh học hiếu khí: Sử dụng vi sinh vật hiếu khí trong môi trường giàu oxy để phân hủy chất hữu cơ. Phương pháp này hiệu quả trong việc xử lý nước thải sinh hoạt và công nghiệp.
3.2. Phương pháp hóa lý
Phương pháp hóa lý kết hợp các quá trình vật lý và hóa học, như keo tụ, hấp phụ, tuyển nổi, hoặc sử dụng màng lọc. Phương pháp này hiệu quả trong việc loại bỏ kim loại nặng, hóa chất và chất rắn lơ lửng. Tuy nhiên, chi phí hóa chất cao đòi hỏi sử dụng liều lượng hợp lý để tối ưu hóa hiệu quả và giảm tác động môi trường.
3.3. Phương pháp hóa học
Phương pháp này sử dụng hóa chất như ozone, clo hoặc các chất oxy hóa khác để khử trùng và loại bỏ tạp chất. Nó phù hợp cho các loại nước thải chứa chất ô nhiễm không thể xử lý bằng phương pháp sinh học hoặc vật lý. Tuy nhiên, cần thực hiện bởi chuyên gia để tránh rủi ro gây hại cho môi trường do hóa chất dư thừa.
4. Lời kết
Ô nhiễm nước thải đang là mối đe dọa lớn đối với môi trường và sức khỏe con người. Việc xử lý nước thải đúng cách không chỉ giúp bảo vệ nguồn nước mà còn duy trì sự bền vững của hệ sinh thái. Mỗi cá nhân, doanh nghiệp cần nâng cao ý thức và áp dụng các phương pháp xử lý nước thải hiệu quả để góp phần xây dựng một môi trường sống xanh, sạch, đẹp hơn.
